27 lipca 1899 r. Ludwik Starke powołał Towarzystwo Akcyjne Suchedniowskiej Fabryki Odlewów. W początkach XX w. odlewnia żeliwa i zakłady mechaniczne w Suchedniowie zatrudniały ok. 500 robotników. Produkowano garnki emaliowane, rury żeliwne, odlewy sanitarne, budowlane. Wyroby trafiały na rynek Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego. W 1905 r. asortyment powiększono o narzędzia rolnicze. W przededniu I wojny światowej Towarzystwo Akcyjne Suchedniowskiej Fabryki Odlewów Żelaznych przeżywało moment świetności. 3 lipca 1919 r. syn Ludwika Starkego - Stanisław w imieniu Towarzystwa wystąpił o pozwolenie na prowadzenie odlewni żelaza „Ludwików” w Kielcach. Pierwsze budynki fabryki postawiono na Głęboczce jeszcze w 1914 r. Dla pierwszej dekady dziejów „Ludwikowa” bardzo istotne były uwarunkowania sytuacji gospodarczej Kielc i II Rzeczpospolitej w początkach niepodległości, cechujące się odbudową przemysłu ze zniszczeń wojennych, tworzeniem relacji gospodarczych pomiędzy ziemiami trzech zaborów. Nie bez znaczenia pozostaje tu także osobisty wpływ prezesa Stanisława Starkego na kształt polityki finansowej oraz na profil produkcyjny, determinujący rynki zbytu i kondycję zakładu. Pierwsze lata dziejów „Ludwikowa” zostaną zilustrowane na ekspozycji przez zabytkowe wyroby zakładu, np. garnki żeliwne, fotografie, plany, katalogi fabryczne.
Kolejny okres, obejmujący lata trzydzieste XX w. wiąże się z przełamaniem objawów kryzysu gospodarczego i następującym w drugiej połowie dekady intensywnym rozwojem huty „Ludwików”, związanym z nastawieniem większości produkcji na wyroby przeznaczone dla stabilnego odbiorcy, jakim było Wojsko Polskie. Pod koniec omawianego okresu istotnym bodźcem rozwojowym dla zakładu stało się włączenie Kielc w obręb Centralnego Okręgu Przemysłowego i podjęcie zaawansowanej technologicznie działalności na polu motoryzacji, jaką stanowiła produkcja motocykli SHL 98. To właśnie w latach trzydziestych wyroby opatrzone symbolem „SHL” stały się znaną i cenioną w całym kraju marką. „Ludwików” stał się producentem ikon kieleckiej, a nawet polskiej gospodarki, jak: hełmy wz. 31, szable wz. 34 czy motocykle SHL 98, które również będzie można obejrzeć na wspomnianej wystawie. Nie braknie także tak zaskakujących wyrobów, jak hydrauliczna wyżymaczka do prania. Doniosłą rolę w rozwoju zakładu przed II wojną światową odegrał jego długoletni dyrektor (1931-1939) inż. Otmar Kwieciński. Obok prowadzonej w hucie „Ludwików” działalności menadżerskiej zapisał się on także jako obywatel Kielc, włączający załogę fabryki w liczne inicjatywy społeczne i propaństwowe, m.in. w działalność kierowanego przez siebie Komitetu Wojewódzkiego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej czy Związku Strzeleckiego.
Rozwój „Ludwikowa” został zahamowany przez wydarzenia września 1939 r. Decyzją władz okupacyjnych w końcu 1939 r. zdecydowano o uruchomieniu fabryki w ograniczonym zakresie. Od tego momentu „Ludwików” miał stanowić całkowicie zależny element wojennej gospodarki III Rzeszy. Charakter, jak i wielkość okupacyjnej produkcji „Ludwikowa”, stanowiły jedynie cząstkę świetności zakładu z drugiej połowy lat trzydziestych. Historia działalności fabryki w okresie okupacji hitlerowskiej kończy się zaprzestaniem produkcji jesienią 1944 r. w wyniku niemieckiego rabunku wyposażenia i surowców oraz zajęciem zniszczonych i pustych hal produkcyjnych 15 stycznia 1945 r., przez wkraczającą do Kielc Armię Czerwoną.
Po II wojnie światowej huta „Ludwików” funkcjonowała kolejno pod nazwami Kieleckie Zakłady Wyrobów Metalowych, Fabryka Nadwozi Samochodowych „Polmo-SHL” oraz Fabryka Samochodów Specjalizowanych „Polmo SHL”.
Zakład rozpoczął powojenną działalność od uporania się ze zniszczeniami, brakiem materiałów i urządzeń, które były spowodowane okupacją niemiecką. Oprócz uruchamiania własnej fabryki pracownicy uczestniczyli w ramach Zrzeszenia Producentów Wyrobów z Blachy w odbudowie innych zakładów przemysłu metalowego, znajdujących się na terenach tzw. Ziem Odzyskanych. Określony profil produkcji, w którym przeważały maszyny i urządzenia rolnicze, miał wesprzeć rozwój gospodarstw rolnych. Przełomowym momentem świadczącym o tym, że przedsiębiorstwo dążyło do realizacji bardziej ambitnych celów było wznowienie w 1947 r. montażu motocykla.
W latach pięćdziesiątych fabryka, podobnie jak wiele przedsiębiorstw w kraju, przestawiła swój profil produkcji na zbrojeniowy. Związane było to z wybuchem konfliktu w Korei oraz planami modernizacji polskiej armii. Niedługo potem zdecydowano o częściowym przekierowaniu produkcji na cele cywilne. Jednym z najważniejszych wyrobów stała się od tej pory pralka elektryczna, szczególnie jej model nazwany „Frania”, a następnie motocykle. Jeden z modeli motocykli - SHL M11, był konstrukcją na tyle udaną, że licencja na jego wykonywanie została sprzedana do Indii.
W kolejnych latach realizowano wielkie inwestycje związane z budową Centralnej Tłoczni i Centralnej Matrycowni. Obiekty te pozwoliły uzyskać kieleckiej firmie wyjątkową pozycję wśród krajowych przedsiębiorstw motoryzacyjnych. Zakład wykonywał elementy karoseryjne dla większości krajowych pojazdów. Rozpoczęto również wyrób skomplikowanych podłużnic samochodowych.
W 1968 r. zakład przejął produkcję cystern samochodowych, a dwa lata później, po zakończeniu produkcji motocykla „Gazela” rozpoczął wykonywanie samochodów samowyładowczych. Do aktualnej produkcji dostosowano również nazwę przedsiębiorstwa, które w 1974 r. przekształcono w Fabrykę Nadwozi Samochodowych „Polmo-SHL”, a rok później w Fabrykę Samochodów Specjalizowanych „Polmo-SHL” im. St. Staszica. Oprócz samochodów specjalizowanych kierowanych na rynek cywilny zakład wykonywał również pojazdy dla wojska i służb milicyjnych, m.in. furgony i pojazdy typu Hydromil przeznaczone do rozpraszania demonstracji.
Po 1989 r. w przedsiębiorstwie przeprowadzono działania restrukturyzacyjne, dzięki którym miało ono odzyskać stabilność ekonomiczną. W 1995 r. zakład został sprywatyzowany. Obecnie pod nazwą ZWM „SHL” S.A. należy do kapitału włoskiego.
Dla osób zainteresowanych historią SHL-ki w ciekawym uzupełnieniem spotkania z historią zakładu na wystawie będą stanowić wydane przez Muzeum Historii Kielc książki: Huta „Ludwików” w Kielcach 1919-1945 autorstwa Konrada Otwinowskiego oraz Huta „Ludwików” w Kielcach po II wojnie światowej autorstwa Bartłomieja Tambora. Publikacje trafią do sprzedaży 8 listopada 2019 r.
Otwarcie wystawy odbędzie się 8 listopada o godz. 17.00 w Muzeum Historii Kielc. Wystawę można będzie oglądać do 28 czerwca 2020 roku.
Źródło: MHKi
