Béla Bartók (1881 – 1945) - węgierski kompozytor i badacz muzyki ludowej. Kształcił się w klasie fortepianu na Akademii Muzycznej w Budapeszcie, komponując w początkowym etapie twórczości utwory na fortepian inspirowane stylem Johannesa Brahmsa. Dojrzała twórczość kompozytorska Bartóka rozpoczyna się od pierwszych lat XX wieku, kiedy to zainteresowanie muzyką tradycyjną zaczął w twórczy sposób przetwarzać, budując swój indywidualny język muzyczny. Rytmy i motywy melodyczne zaczerpnięte z tradycyjnej muzyki węgierskiej i bałkańskiej przyczyniły się do zdobycia popularności przez Bartóka. W trakcie etnograficznych badań nad muzyką ludową zdobył doświadczenia, które przeniósł na grunt profesjonalnej twórczości kompozytorskiej. Mieszanka muzyki akademickiej i elementów folkloru węgierskiego i rumuńskiego przyniosły wiele oryginalnych kompozycji. Oprócz twórczości fortepianowej, kameralnej i symfonicznej Bartók zasłynął także jako twórca pieśni na głos solowy, pieśni chóralnych, jak i kompozytor opery Zamek Sinobrodego (1918) i baletu Cudowny mandaryn (1926). Jego miej znanym utworem dla baletu jest także prezentowany dziś Drewniany książę (1917), premierowe wystawienie przez Kielecki Teatr Tańca tego spektaklu jest jego polską prapremierą.
Cudowny mandaryn - balet-pantomima w 1 akcie, powstał w latach 1917-1918, libretto: Menyhért Lengyel, muzyka: Béla Bartók.
Akcja baletu rozgrywa się w nieokreślonym miejscu i czasie, lecz osadzenie jej w środowisku wielkomiejskich mętów społecznych wiąże ów balet z każdą epoką. Wystawiony po raz pierwszy 28 listopada 1926 w Kolonii Cudowny mandaryn zdjęty został po premierze na skutek protestów, jakie budziło jego drastyczne libretto. Muzyka była jednak nadal wykonywana w formie suity na estradach całego świata.
Wersja Cudownego mandaryna zrealizowana dla Kieleckiego Teatru Tańca przez Grzegorza Pańtaka zawiera założenia oryginalnego libretta. Forma ruchowa kompozycji choreograficznej wynika ze sposobu widzenia poszczególnych postaci baletu przez choreografa i chęci utrzymania napięcia emocjonalnego tego dramatycznego baletu. Współczesny język tańca daje dziś możliwości kompilacji różnych stylistyk tanecznych, dzięki czemu zarówno choreograf, jak i wykonujący role artyści tańca mogą nadawać indywidualny rys kreowanym postaciom.
Drewniany książę - balet fantastyczny w 1 akcie. libretto Béla Balazs, muzyka Béla Bartok, prapremiera światowa 12 maja 1917 roku, Kiralyi Operahaz.
Balet Drewniany książę w oryginale to wysnuta z węgierskich baśni ludowych treść oraz prosty ludowy morał głoszący zwycięstwo szczerego uczucia nad samolubstwem i próżnością. To baśń opowiadająca o Księżniczce, która odrzuca miłość Księcia.
Drewniany książę w choreografii Elżbiety Pańtak wynika z autorskiego pomysłu ruchowego na współczesny balet modern jazzowy z zapisaną w libretcie listą głównych postaci: Księcia Księżniczki i Wróżki. Akcja nie rozgrywa się jednakże w baśniowej rzeczywistości, jak jest to w libretcie oryginalnym, a w czasach dzisiejszych. Książę to telewizyjny celebryta, Księżniczka jest zwykłą dziewczyną pracującą w kwiaciarni. Zamiast Wróżki występuje postać Matki, która jest właścicielką kwiaciarni. Dramaturgię z freudowskim kontekstem naszkicował Michał Znaniecki, konstruując psychologiczne studium dorastania i konflikt między matką i córką. W nowej wersji spektaklu śledzimy proces odkrywania silnych emocji, jakie kierują naszym życiem, dążenia do realizacji pragnień i marzeń oraz efektów tych emocji w relacjach międzyludzkich.
Źródło: KTT
Fot.: Bartosz Kruk
Cudowny mandaryn - balet-pantomima w 1 akcie, powstał w latach 1917-1918, libretto: Menyhért Lengyel, muzyka: Béla Bartók.
Akcja baletu rozgrywa się w nieokreślonym miejscu i czasie, lecz osadzenie jej w środowisku wielkomiejskich mętów społecznych wiąże ów balet z każdą epoką. Wystawiony po raz pierwszy 28 listopada 1926 w Kolonii Cudowny mandaryn zdjęty został po premierze na skutek protestów, jakie budziło jego drastyczne libretto. Muzyka była jednak nadal wykonywana w formie suity na estradach całego świata.
Wersja Cudownego mandaryna zrealizowana dla Kieleckiego Teatru Tańca przez Grzegorza Pańtaka zawiera założenia oryginalnego libretta. Forma ruchowa kompozycji choreograficznej wynika ze sposobu widzenia poszczególnych postaci baletu przez choreografa i chęci utrzymania napięcia emocjonalnego tego dramatycznego baletu. Współczesny język tańca daje dziś możliwości kompilacji różnych stylistyk tanecznych, dzięki czemu zarówno choreograf, jak i wykonujący role artyści tańca mogą nadawać indywidualny rys kreowanym postaciom.
Drewniany książę - balet fantastyczny w 1 akcie. libretto Béla Balazs, muzyka Béla Bartok, prapremiera światowa 12 maja 1917 roku, Kiralyi Operahaz.
Balet Drewniany książę w oryginale to wysnuta z węgierskich baśni ludowych treść oraz prosty ludowy morał głoszący zwycięstwo szczerego uczucia nad samolubstwem i próżnością. To baśń opowiadająca o Księżniczce, która odrzuca miłość Księcia.
Drewniany książę w choreografii Elżbiety Pańtak wynika z autorskiego pomysłu ruchowego na współczesny balet modern jazzowy z zapisaną w libretcie listą głównych postaci: Księcia Księżniczki i Wróżki. Akcja nie rozgrywa się jednakże w baśniowej rzeczywistości, jak jest to w libretcie oryginalnym, a w czasach dzisiejszych. Książę to telewizyjny celebryta, Księżniczka jest zwykłą dziewczyną pracującą w kwiaciarni. Zamiast Wróżki występuje postać Matki, która jest właścicielką kwiaciarni. Dramaturgię z freudowskim kontekstem naszkicował Michał Znaniecki, konstruując psychologiczne studium dorastania i konflikt między matką i córką. W nowej wersji spektaklu śledzimy proces odkrywania silnych emocji, jakie kierują naszym życiem, dążenia do realizacji pragnień i marzeń oraz efektów tych emocji w relacjach międzyludzkich.
Źródło: KTT
Fot.: Bartosz Kruk
