Powstała w październiku 1861 roku w Genui, by zostać następnie przeniesioną do Cuneo u podnóża Alp w Piemoncie. Wykładano w niej między innymi taktykę piechoty, kawalerii i artylerii, uczono szermierki, kartografii i fortyfikacji polowej. Placówkę, kierowaną początkowo przez gen. Ludwika Mierosławskiego, a następnie gen. Józefa Wybickiego, ukończyło ponad 200 polskich spiskowców. Po uznaniu Zjednoczonego Królestwa Włoch przez Rosję, szkoła została zamknięta przez władze włoskie na wniosek ambasadora rosyjskiego.
Niemal wszyscy jej instruktorzy i uczniowie wzięli udział w powstaniu, przygotowanym przez demokratyczne stronnictwo Czerwonych i wznieconym 22 stycznia 1863 roku. Wzywając „naród Polski, Litwy i Rusi” do walki o niepodległe i sprawiedliwe państwo bez pańszczyzny, powstańcy ogłosili „wszystkich synów Polski, bez różnicy wiary i rodu, pochodzenia i stanu, wolnymi i równymi obywatelami kraju”. Konserwatyści z obozu Białych wkrótce przyłączyli się do insurekcji, dążąc do przejęcia nad nią kontroli. Polskie powstanie – będące nie tylko walką o wolność przeciwko carskiemu zaborcy, ale również rewolucją społeczną, mającą zburzyć feudalny porządek – zostało wsparte przez rewolucjonistów europejskich, w tym włoskich.
W roku 2012, w miejscu gdzie mieściła się szkoła, została odsłonięta tablica pamiątkowa o treści: „Od 26 kwietnia do 30 lipca 1862 roku mury Kolegium św. Franciszka gościły emigrantów z Polskiej Szkoły Wojskowej. Cuneo przyjęło ich szlachetnie i po bratersku, pamiętając walkę Polaków u boku Włochów o wolność i zjednoczenie Włoch. W 150. rocznicę zjednoczenia mieszkańcy i Polacy pamiętają. Anno domini 2012”.
Źródło: MNKi
Fot. Instruktorzy Polskiej Szkoły Wojskowej w Cuneo, 1862
