Po inwazji na Polskę 17 września 1939 r., na mocy porozumień z hitlerowskimi Niemcami, ZSRR zajął nasze ziemie wschodnie. W niewoli znalazło się ok. 250 tysięcy żołnierzy, w tym 10 tysięcy oficerów. W październiku 1939 r. większość szeregowych została zwolniona. Wyjątek stanowiło około 37 tysięcy żołnierzy, których zmuszono do pracy w hutach oraz przy budowie dróg. W Starobielsku i Kozielsku NKWD stworzyło obozy dla 8376 oficerów Wojska Polskiego, natomiast w Ostaszkowie więziono 6192 funkcjonariuszy Policji Państwowej, Służby Więziennej i Korpusu Ochrony Pogranicza. W dniu 5 marca 1940 r. sowieckie Biuro Polityczne, na wniosek Ławrentija Berii, zatwierdziło likwidację osadzonych w obozach w Starobielsku, Kozielsku, Ostaszkowie oraz 11 tysięcy Polaków przetrzymywanych w sowieckich więzieniach na Białorusi i Ukrainie. Formalną podstawą zbrodni miał być wyrok wydany przez Leonida Basztakowa, Bogdana Kobułowa, Wsiewołoda Mierkułowa, J. Stalina, Klimenta Woroszyłowa, Wiaczesława Mołotowa i Anastasa Mikojana. W okresie od 3 kwietnia do 13 maja 4404 osoby z Kozielska zamordowano strzałami w tył głowy w lesie w pobliżu Katynia, 3896 osób ze Starobielska zabito w siedzibie NKWD w Charkowie i pochowano na przedmieściach miasta, 6287 jeńców z Ostaszkowa zabito w budynku NKWD w Twerze (ówcześnie Kalinin) i pochowano w Miednoje. Rosjanie zamordowali łącznie 14 587 osób reprezentujących elity służb mundurowych. W Kuropatach na przedmieściach Mińska zamordowano przedstawicieli polskiej i białoruskiej inteligencji oraz kapłanów katolickich, prawosławnych i żydowskich. Liczbę ofiar szacuje się od 30 do 200 tysięcy.
Pomnik, upamiętniający tragiczną śmierć oficerów i policjantów wywodzących się z Kielecczyzny wiosną 1940 r., usytuowany jest przy alejce biegnącej w lewo od głównego wejścia na cmentarz. Został odsłonięty w 1995 r.
Treść napisu na odlewie umieszczonym między krzyżami:
Bogarodzico!
Wolnego ludu krew
Zanieś przed Boga tron.
Treść napisu na płycie głównej:
1940
Kozielsk
Ostaszków
Starobielsk
Katyń
Treść napisu na cokołach po bokach:
Synom tej ziemi
pomordowanym na nieludzkiej ziemi
Rodacy
Nad całością pomnika dominują trzy połączone drutem kolczastym krzyże wykonane z pomalowanych na czarno szyn kolejowych. W krzyże wkomponowany jest odlew z brązu płaskorzeźby Matki Boskiej Katyńskiej i napis „Bogurodzico (...)". Płyta główna pomnika wykonana jest z czerwonego piaskowca. Jej wymiary to: wysokość 225 cm i szerokość 120 cm. Na niej u góry z lewej strony umieszczony jest orzeł WP z brązu i data 1940 oraz nazwy „Kozielsk”, „Ostaszków”, „Starobielsk”. U dołu płyty głównej wykuty jest napis „Katyń”.
Po bokach płyty głównej umieszczone są cokoły na kamiennych postumentach, do których w 1996 roku dodano tablice sjenitowe (wysokość 105 cm, 160 szerokość) z wyrytymi nazwiskami mieszkańców Kielecczyzny zgładzonymi wiosną 1940 r. w ZSRR. Litery na cokole wykonane są z mosiądzu.
Nazwiska na tablicy po lewej stronie pomnika:
Kozielsk – Katyń
Bartnik Stefan
Cendro-Cedro Wincenty
Ciepluch Wincenty
Dankiewicz Jan
Dobroczyńskki Lucjusz
Fleszler Jerzy
Hadt Andrzej
Kowalski Zygmunt
Lech Stefan
Liwowski Włodzimierz
Maliszewski Stefan
Nałęcz-Gallewicz Roman
Pawłowski Wincenty
Pruba Marian
Skarżyński Wojciech
Szkwarkowski Edward
Toporowski Antoni
Wójcik Stanisław
Brzostek Aleksander
Chlebny Czesław
Dachowski Władysław
Długosz Józef
Ehrenkreutz Włodzimierz
Galas Antoni
Kącki Henryk
Krzysztowski Tadeusz
Lewińson Józef
Lulko Edward
Markowski Bolesław
Ogłaza Boguchwał
Pastuszka Władysław
Przeorski Adolf
Smorawiński Mieczysław
Szopa Karol
Toporski Bolesław
Wrona Stefan
Buttwiłło Witold
Chyliński Stefan
Danikiewicz Edward
Dolemba Piotr
Fihel Stanisław
Gil Stanisław
Kowalski Mieczysław
Kudelski Józef
Leydo Władysław
Łęgowski Józef
Nałęcz-Dobrowolski Tadeusz
Pasławski Władysław
Piekielniak Jan
Radziszewski Leonard
Sylbersztajn Karol
Tomczyk Wiktor
Wawrzkiewicz Bolesław
Zarzycli Franciszek
Starobielsk - Charków
Bokszczanin Jan
Cieśliński Zygmunt
Ćwirko-Godycki Ludwik
Grabie-Lipski Witold
Kapuściński Wiesław
Kubecki Jerzy
Martyniak Zygmunt
Orczykowski Przemysław
Sąchocki Stanisław
Śniadowski Walerian
Walo Stanisław
Leśkie Wicz Zygmunt
Jan Józef Potocki
Bukraba Władysław
Cygan Józef
Drajewicz Kazimierz
Jędruch Stanisław
Klich Karol
Kunisz Zygmunt
Marzec Edward
Ostrowski Tadeusz
Sikorski Franciszek
Skłerski Leonard
Sosenkiewicz Józef
Wojciechowski Jerzy
Zieja Aleksander
Tadeusz Lipski
Chotyniecki Jan
Czernicki Marian
Dziekoński Stanisław
Judycki Wacław
Kruk Władysław
Malicki Stanisław
Maszewski Stanisław
Paulo De Silwa Adam
Siwkowski Aleksander
Słupecki Bogusław
Strzemień Mieczysław
Zagórski Mieczysław
Gajda Zygmunt
Karol Augustowski
Nazwiska na tablicy po lewej stronie pomnika:
Ostaszków - Twer – Miednoje
Ankianiec Roman
Bross Juliusz
Chwastowski Alfred
Dygas Jakub
Gałka Zygmunt
Grzechnik Stanisław
Jagi Jan
Jugo Wincenty
Kawacewicz Konstanty
Kossakowski Bolesław
Krzemiński Franciszek
Malka Kazimierz
Matyja Stanisław
Miernik Franciszek
Pawełczyk Franciszek
Piątek Bronisław
Plutecki Leon
Sitarski Władysław
Sowa Jan
Szpilczak Eliasz
Świrko Stefan
Tomaszewski Henryk
Wiśnicki Wacław
Robak Józef
Banaśkiewicz Marcin
Bujalski Edward
Cupiał Jan
Fijołek Zygmunt
Gizdoń Józef
Gutkowski Józef
Jankowski Jan
Kaczor Jan
Kawka Jan
Kowalski Franciszek
Książek Piotr
Markiewicz Bolesław
Mazurski Jan
Najmanowicz Feliks
Petri Jan
Piernik Franciszek
Przeradowski Stanisław
Skórowski Andrzej
Szatko Ludwig
Ślusarczyk Franciszek
Tłomak Paweł
Waszczuk Lucjan
Wiśniewski Fienryk
Wójcik Jan
Bąk Antoni
Celejewski Wincenty
Dudek Marek
Fryst Edmund
Grora Włodzimierz
Gwóźdź Antoni
Jantura Antoni
Kardas Jan
Kłuskiewicz Mieczysław
Krajewski Edmund
Lewiński Stefan
Matołowski Wojciech
Mielczarek Antoni
Nowakowski Jan
Petri Teofil
Piotrowicz Edward
Rozlazło Stanisław
Sobek Franciszek
Szczepańczyk Michał
Ślusarczyk Wojciech
Tomasik Antoni
Wąsala Eustachiusz
Wojtas Teofil
Wołowski Jan
Inne Miejsca Kaźni Na Wschodzie
Appel Bronisław
Frankowski Tadeusz
Jaroszyński Józef
Kordasiewicz Borys
Król Kazimierz
Martynowski Tadeusz
Prus-Gniewski Mieczysław
Stefański Aleksander
Cebula Stanisław
Gołąb Józef
Jędrasik Tadeusz
Kowalik Stanisław
Lubaska Marcin
Myśkow Witold
Prus-Gniewski Władysław
Chiberski Władysław
Ciśniewicz Franciszek
Jarosiński Bohdan
Konopka
Krawczyk Józef
Masłowski Bolesław
Niedziela Władysław
Rusin Rudolf
Sulewski Władysław
Źródło: mgr Piotr Prokop, Miejsca Pamięci Narodowej 1769 – 1981 w Kielcach, materiał udostępniony przez Urząd Miasta Kielce - Wydział Gospodarki Komunalnej; Cezary Jastrzębski, Konrad Otwinowski, Magdalena Otwinowska, Miejsca pamięci narodowej w Kielcach, Muzeum Historii Kielc 2010 r.
