Według założeń pułkownika Kazimierza Glabisza, który w dniu 3 września 1939 r. objął dowództwo nad formującymi się w mieście oddziałami, Kielc miano nie bronić, skupiając siły na osłonie rejonu koncentracji części Armii „Prusy". Tylko w okolicy Słowika i Dymin pozostawiono wysunięte placówki chroniące miasto od południa. Na Kielce nacierały oddziały 2 Dywizji Lekkiej Wehrmachtu, której czołowe odziały starły się ze wspomnianymi wyżej placówkami wieczorem 5 września 1939 r. Tego samego dnia rano na szosie częstochowskiej doszło do walk oddziałów niemieckich z oddziałem złożonym z grup żołnierzy wycofujących się przez Kielce, którymi dowodził pułkownik Wacław Wilniewicz. W ciężkich walkach poległo 40, a rannych zostało 60 żołnierzy Wojska Polskiego. Wieczorem 5 września 1939 r. odziały niemieckie wkroczyły do nie bronionych Kielc.
Pomnik poświęcony poległym żołnierzom Wojska Polskiego powstał 1 września 1996 r. Znajduje się w centralnym punktem południowo-wschodniego rogu cmentarza Wojska Polskiego (dawnego prawosławnego). Tutaj również znajdziemy oznaczone krzyżami stylizowanymi na orderze Virtuti Militari kwatery poległych i zmarłych z ran żołnierzy Wojska Polskiego.
Treść napisu:
Żołnierzom września 1939
Na froncie pomnika umieszczonego na dwóch cokołach, wykuty jest w bryle piaskowca orzeł Wojska Polskiego na tarczy amazonek. Z tyłu kompozycji pod napisem Polegli w obronie Ojczyzny umieszczone jest 127 nazwisk żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w obronie Kielc i najbliższej ich okolicy oraz zmarłych z ran w kieleckich szpitalach. Nazwiska zapisane są w czterech kolumnach na dwóch bokach tylniej części pomnika:
Stanisław Aleksandrzak, Edward Alzak, Stanisław Ankowski, Chaim Apfelbaum, Jan Augustynkiewicz, Władysław Baradziej, Adolf Batko, Zygmunt Bednarski, Bronisław Błaut, Aleksander Błoński, Bojczuk, Zygmunt Bonarski, Karol Boszczyk, Szymon Bruzda, Antoni Budzyń, Jan Cebo, Czesław Chachulski, Swiatosław Chanczarski, Piotr Chorzewski, Jerzy Cyprys, Antoni Czernikiewicz, Józef Dąbrowski, Franciszek A. Dekarski, Walter Dobryk, Antoni Drąg, Mieczysław Dukarski, Roman Durak, Roman Dworek, Antoni Ferenz, Józef Frankowski, Henryk Gałeczka, Florian Gawlak, Stefan Gąsiński, Stefan Gwiaździński, Zygmunt Hajdasz, Witold Harasimowicz, Jan Horuba, Mikołaj Iłukowicz, Władysław Jagniewski, Stanisław Juszkiewicz, Józef Kiedas, Kluczyński, Edmund Korbel, Stanisław Kołacz, Stanisław Kotaska, Józef Kowalczyk, Teodor Kowalski, Władysław Koziara, Marian Kruk, Henryk Krupa, Józef Krupa, Tomasz Krzyżanowski, Serafin Latosiński, Władysław Lewański, Lipman Lis, Michał Lończak, Karol Lubszczak, Michał Łęszczak, Czesław Łysakowski, Eustachy Maciejewski, Witold Magiera, Szmul Matys, Antoni Małczyński, Teofil Marcik, Metzger, Feliks Mikulski, Marian Mossakowski, Kazimierz Mucha, Jan Nawracaj, Jan Nawrot, Jan Nowak, Stanisław H. Nowiński, Jan Ochman, Jan Oszczypka, Władysław Palimąka, Józef Paluch, Władysław Paradziej, Piotr Parczuk, Jan Pawłowski, Piotr Piechowski, Zygmunt Piotrowski, Marian Płachcinski, Józef Płuciennik, M. Poczobut Odlanicki, Michał Podburaczyński, Wasyl Połoszyn, Piotr Postołowski, Andrzej Potasiewicz, Edward Potocki, Stefan Prokop, Witold Pudłowski, Franciszek Roguła, Marian Romaniak, Wincenty Rurka, Czesław Sąta, Karol J. Schon, Piotr Siechowski, Jan Sikopa, Dymitr J. Skopuda, Franciszek Skowronek, Alojzy Słownikowski, Józef Smólski, Ignacy Sobieraj, Aleksander Sobieski, Henryk Socha, Czesław Sonta, Andrzej Stolarczyk, Stanisław Stolarek, Tomasz Strzęb, Stanisław Szpytman, Ryszard Szwapc, Sabin Szymański, Lucjan Śledziona, Józef Śmieszkol, Marian Tarczewski, Bronisław Terpisz, Herman Tirlit, Antoni Wachowicz, Józef Wesoły, Wacław Wiernikowski, Jan Wilczyński, Jan Wilk, Wasyl Wołoszyn, Bolesław Wysocki, Józef Zaborski, Władysław Zborny, Bolesław Zimny.
Pomnik wykonany jest z piaskowca szydłowieckiego (wysokość 150 cm, szerokość 120 cm) w formie trójgraniastego obelisku. Prostokątna płyta umieszczona u podstawy pomnika z napisem Żołnierzom września 1939 r. zrobiona jest z czarnego marmuru. Cokół pomnika i plac wokół niego wyłożone są kostką granitową.
W 1999 r. po lewej stroni pomnika umieszczono w pionie czarną, granitową płytę z rytym napisem w białym kolorze i krzyżem po lewej stronie.
Napis na pionowej tablicy po lewej stroni:
1939 – 1999
Bohaterskim obrońca Ojczyzny
w 60 rocznicę
napaści hitlerowskich Niemiec
i Związku Sowieckiego na Polskę
w hołdzie Kielczanie
Źródło: mgr Piotr Prokop, Miejsca Pamięci Narodowej 1769 – 1981 w Kielcach, udostępniony przez Urząd Miasta Kielce - Wydział Gospodarki Komunalnej; Cezary Jastrzębski, Konrad Otwinowski, Magdalena Otwinowska, Miejsca pamięci narodowej w Kielcach, Muzeum Historii Kielc 2010 r.
