Środa, 25 grudnia 2024 - Anety, Glorii, Piotra

Kurzelów - Kaplica cmentarna p.w. św. Anny A A A

Piątek, 15 marca 2024 Autor: Agnieszka Markiton
W 1619 r. powstało w Kurzelowie (gm. Włoszczowa) Bractwo Literackie św. Anny. Fakt erygowania bractwa z pewnością miał podstawowy wpływ na budowę kaplicy św. Anny, stąd jest ona datowana na 1. połowę XVII stulecia.
Do kaplicy podążały procesje, chociaż czasem musiało na tym tle dochodzić do zatargów, skoro w 1763 r. kapituła zmuszona była upomnieć wikarego, Antoniego Ryszewskiego, by nie odmawiał parafianom i prowadził procesję do św. Anny zawsze, gdy tego zechcą. W 1791 r. wokół kaplicy założono cmentarz grzebalny, do budowy płotu używając drewna z rozebranego kościółka św. Wojciecha. W 1877 r. biskup kielecki Tomasz Teofil Kuliński wyraził zgodę kurzelowskiemu proboszczowi (pisze ksiądz Wiśniewski na podstawie zachowanego dokumentu): „...by w kaplicy cmentarnej przezeń zbudowanej  i poświęconej, w ciągu 10 lat mogła się odprawić msza św. z wyjątkiem wielkich uroczystości”.
Kaplica stoi na zachodnim skraju Kurzelowa, na pagórku, na  cmentarzu grzebalnym, niedaleko od dawnej kolegiaty. Jest orientowana, czyli jej prezbiterium skierowane jest na wschód. Zbudowano ją z modrzewia w konstrukcji zrębowej. Swym układem brył przypomina mały kościół – tworzy ją kwadratowa nawa i węższe od niej, mocno wydłużone, trójbocznie zamknięte prezbiterium. Podwaliny ma przykryte okapnikiem – wyżej jest szalunek z pionowych desek „z listwowaniem”.   
Dachy kaplicy są gontowe, strome, o równej linii okapu i zróżnicowanym poziomie kalenic. Połacie dachu nawy miękko „przechodzą” w dach prezbiterium. Od zachodu, nad wejściem znajduje się dwuspadowy daszek wsparty na dwóch słupkach. Nad nim połać z trójkątnym szczytem i „obdaszkiem” – oba z pokryciem gontowym. Bardzo piękna jest wieżyczka sygnaturki. Ma wydatną baniastą podstawę pobitą gontem a na niej arkadową latarenkę, także pokrytą gontem.
 
Źródło: Roman Mirowski, „Drewniane kościoły i dzwonnice Ziemi Świętokrzyskiej”, 2002 r. RM
 
 
Słowniczek:
Konstrukcja wieńcowa (ściana wieńcowa, konstrukcja węgłowa, blok-hauzowa, na zrąb, zrębowa, na zamek) - ściana drewniana znana już w czasach prehistorycznych (od neolitu). Do dzisiaj kontynuowana w rejonach o bogatych tradycjach ciesielskich takich jak Podhale czy Kurpie. Ściana składa się z ułożonych poziomo wieńców z belek drewnianych łączonych w narożach (węgłach) na zamki z ostatkami lub bez nich. Ostatkami nazywa się wystające poza obrys budynku końce belek. Belki leżące na sobie łączy się na ogół dębowymi kołkami - tyblami, chroniąc je przed przesunięciem. Szczelinę pomiędzy nimi należy uszczelnić np. sznurem, pakułami, wysuszonym mchem.
Obdaszek – element architektoniczny w postaci niewielkiego daszka. Inne określenia to fartuch, okap, podstrzesze czy kapnik. W budynkach drewnianych wąski, jednospadowy daszek umieszczony zazwyczaj pomiędzy szczytem a ścianą. Chroni ścianę lub jej fragment przed wodą deszczową oraz stanowi element podziału architektonicznego.
Gont – drewniany materiał do wykonywania pokryć dachowych. Deseczka z drewna iglastego, o przekroju klina, z wpustem wzdłuż szerszej krawędzi. Łączona poprzez wsunięcie jednej deseczki w drugą.
Sygnaturka to mała wieża kościelna, w której zazwyczaj umieszcza się najmniejszy z dzwonów, również nazywany sygnaturką. Na dzwonie tym dzwoniono na Sanctus i na podniesienie.
Latarnia – wieloboczna (czasem walcowa) nadbudówka nad kopułą, służąca do wprowadzenia do jej wnętrza światła. Latarenki w wieżyczkach sygnaturek wprawdzie tej roli nie wypełniają, ale przez analogię są tak samo nazywane.
 
Źródło: pl.wikipedia.org
 
Opracowanie: Agnieszka Markiton
 

ZDJĘCIA

Kaplica cmentarna p.w. św. Anny - Fot. Agnieszka Markiton
Kaplica cmentarna p.w. św. Anny - Fot. Agnieszka Markiton
Kaplica jest orientowana - Fot. Agnieszka Markiton
Trójboczne prezbiterium - Fot. Agnieszka Markiton
Dwuspadowy daszek nad wejściem - Fot. Agnieszka Markiton
Dwuspadowy daszek nad wejściem - Fot. Agnieszka Markiton
Połać z trójkątnym szczytem - Fot. Agnieszka Markiton
Dachy gontowe - Fot. Agnieszka Markiton
Wieżyczka sygnaturki - Fot. Agnieszka Markiton
Wieżyczka sygnaturki - Fot. Agnieszka Markiton
Podwaliny i szalunek z pionowych desek - Fot. Agnieszka Markiton
Wnętrze kaplicy - Fot. Agnieszka Markiton
Późnobarokowy ołtarz - Fot. Agnieszka Markiton
Płaski strop - Fot. Agnieszka Markiton
Polichromie - Fot. Agnieszka Markiton
Polichromie - Fot. Agnieszka Markiton
Chór muzyczny - Fot. Agnieszka Markiton
Rycina: Roman Mirowski
Rycina: Roman Mirowski

Filharmonia Świętokrzyska zaprasza na pierwszy kwartał 2025 roku!

W Filharmonii Świętokrzyskiej im. Oskara Kolberga w Kielcach odbyła się konferencja prasowa,...

Fenomenalny Sylwester w Kinie Fenomen

Kino Fenomen działające w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach zaprasza na Fenomenalny Sylwester....

Dr Alicja Trukszyn z Odznaką Honorową Województwa Świętokrzyskiego

W czwartek, 19 grudnia w siedzibie Filharmonii Świętokrzyskiej, podczas uroczystej sesji Sejmiku...

Kolędowanie z zespołem Enej w Kieleckim Centrum Kultury

W sobotę, 28 grudnia, w Kieleckim Centrum Kultury odbędzie się kolędowanie z zespołem Enej....

"Jazz z filmowym brzmieniem" w Pałacyku Zielińskiego w Kielcach

6 grudnia (w piątek) w Pałacyku Zielińskiego w Kielcach zagrają Oskar Cenkier i Miłosz Skwirut –...

Wernisaż wystawy fotografii krajobrazowej Mariusza Łężniaka w kieleckim BWA

W najbliższy piątek, 13 grudnia, o godz. 18.00 w Biurze Wystaw Artystycznych w Kielcach zostanie...

I Świętokrzyski Jarmark Bożonarodzeniowy w Kielcach

Stoiska ze świątecznymi ozdobami, degustacje potraw regionalnych, występy artystyczne, zabawy i...

Sylwester w Teatrze im. Stefana Żeromskiego

W Sylwestra w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach będzie można obejrzeć dwa spektakle:...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 65 935 597
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności