Bardzo ważnym problemem dla początkującego ucznia jest właściwy dobór gitary. Instrument za duży, o długiej i szerokiej szyjce, uniemożliwia uczniowi swobodną grę i mimo dużego wysiłku z jego strony oraz żmudnego i długotrwałego ćwiczenia, nie daje zadowalających wyników, przez co może go zniechęcić do dalszej nauki. Wielkość gitary uzależniona jest od wzrostu i długości rąk grającego.
Marzeniem każdego gitarzysty jest granie na instrumentach mistrzowskich, tj. wykonanych ręcznie przez dobrych lutników. Niestety, gitary takie są bardzo drogie i przez to niedostępne dla większości grających. Przeważająca ilość będących w użyciu instrumentów pochodzi z produkcji fabrycznej. Zarówno wykonanie jak i walory brzmieniowe tych gitar nie odznaczają się wysoka jakością. Niektóre firmy lutnicze wypuszczają na rynek typ pośredni, pół fabryczny, o większej staranności wykonania i przystępnej cenie. Te właśnie instrumenty kwalifikuję się do użytku, szczególnie w początkowym okresie nauki. Na rynkach światowych liczą się gitary produkcji hiszpańskiej, niemieckiej, włoskiej, francuskiej, amerykańskiej, angielskiej, szwedzkiej, a ostatnio japońskiej.
Proces rozwojowy gitary trwał długo i był bardzo różnorodny. W XVI i XVII wieku różniące się między sobą modele gitary pochodzą z trzech krajów romańskich: Hiszpanii, Włoch i Francji. Modele te różniły się między sobą nie tylko kształtem pudła, ale i belkowaniem.
Za najdoskonalszy uznano model gitary stworzony w XIX wieku przez hiszpańskiego lutnika Antonio Torresa. Model ten służy do dziś za wzór w budownictwie gitar.
Do najczęściej spotykanych wad w budowie gitar należą:
a) Za duże oddalenie strun od gryfu, najczęściej z powodu zbyt wysokiego siodełka i podstawka, niekiedy na skutek wypaczenia się szyjki w przód, tj. w kierunku działania napiętych strun. Taki instrument jest twardy i szybko męczy, palce. Rzadziej zdarza się, że szyjka jest wygięta w stronę przeciwną - wtedy struny dotykają metalowych sztabek, co powoduje brzęczenie i uniemożliwia grę.
b) Zbyt wysokie i kanciaste sztabki ( prożki),
c) Zbyt wąski gryf i gruba, pół o szyjka.
d) Ciężko obracające się i zacinające śrubki w mechanizmie do naciągania strun.
Gitara musi być wykonana starannie. Na błędnie skonstruowanym instrumencie, z za wysokim podstawkiem, fałszywą menzurą i nieprawidłową szyjką, nawet najzdolniejszy i najbardziej muzykalny gitarzysta nie może dobrze grał.
Przy kupnie gitary należy:
1. Dokonać ogólnych oględzin instrumentu sprawdzając jakość montażu - czy wszystkie elementy są dobrze przyklejone, a płyty i boki niepopękane.
2. Sprawdzić, czy. belki w pudle rezonansowym gitary nie są odklejone. Czynimy to następująco: dłonią lewej ręki lekko przyciskamy wszystkie struny do gryfa (np. na wysokości VTI progu), aby wyeliminować ich brzmienie (rezonans), a zaokrąglonym palcem prawej ręki opukujemy górną płytę rezonansową oraz płytę dolna w miejscach, gdzie są przyklejone belki. W przypadku ich odklejenia usłyszymy charakterystyczny obrzęk, powstający na skutek obijania się odklejonej beleczki o drgającą płytę.
3. Szyjka powinna stanowić należyte oparcie dla kciuka lewej ręki, dlatego musi być lekko spłaszczona, a jej grubość łącznie z gryfem, nie powinna przekraczać 25mm. Dla zapewnienia odporności i wytrzymałości szyjki na działanie napiętych strun, w lepszych instrumentach wpuszcza się w jej wyżłobiony trzon masywną, sporządzoną z twardego drewna listwę. Tak wzmocniona szyjka wytrzymuje nacisk strun i nie wypacza się. Gryf na szyjce musi być idealnie prosty. Sprawdzamy to przybliżając instrument do oka i patrząc na gryf od strony podstawka w kierunku główki. W wypadku wygięcia szyjki, struny układają się nad gryfem na podobieństwo cięciwy łuku. Taki mankament powoduje niestrojność gitary oraz „twardość" w grze dla lewej ręki. Naprawa wypaczonej szyjki jest bardzo trudna. W gitarach produkcji fabrycznej częstą wadą jest nierównomierne dociśnięcie do gryfu metalowych sztabek (prożków), co powoduje obrzęki strun. Dlatego dobrze jest przegrać na każdej strunie gamę chromatyczną co najmniej do XII progu. Metalowe sztabki, które dzielą gryf na 19 progów, nie mogą być zbyt ostre, lecz łagodnie zaokrąglone tak, aby przesuwana po nich ręka nie odczuwała żadnych przeszkód. Z podziałem gryfu na progi oraz ustawieniem strun nad sztabkami więżę się zagadnienie stroju gitary. Niewłaściwe rozłożenie progów oraz zbytnie oddalenie strun od gryfu, względnie ich zbytnie zbliżenie, powoduje nieczystość stroju, a niekiedy brzęczenie strun.
4. Przy koncertowym modelu gitary szerokość gryfu powinna wynosić: przy siodełku 50-52mm, a na XII progu - 60-64mm. Długość menzury, tj. odcinka pustej struny od podstawka na strunniku do siodełka wynosi 63-66cm. Gitara koncertowa wg wzoru Torresa, ma menzurę o długości 65cm.
5. Wysokość strun od gryfu powinna wynosić: nad I progiem - ok. 2mm, a nad XII - 4 - 5mm.
6. Strunnik - tylko typu hiszpańskiego, przyklejony do górnej płyty. Jest to płaska deseczka o wysokości ok. 13 mm, z wywierconymi w niej równolegle do płyty otworkami o średnicy nieco większej od grubości strun. Przez te otworki przewleka się struny i umocowuje je za pomoce specjalnie wiązanych pętli.
7. Struny wyłącznie nylonowe.
8. Metalowy mechanizm do naciągania strun („maszynki") musi pracować lekko. Należy to sprawdzić pokręcając śrubkami aż do pełnego obrotu kółka zębatego.
Bardzo ważnym elementem jest dobór, właściwych dla danego instrumentu, strun nylonowych. Do delikatnej gitary powinno się dobierać struny cienkie, podczas gdy do bardziej masywnej - grubsze, silniejsze. W Polsce mamy aktualnie bardzo duży wybór strun do gitary produkcji zachodniej, wysokiej jakości np.: Savarezy, Dadario, Luthier, Augustiny, La Bella, GHS, Hanabach.
Ważnym zagadnieniem jest regularna, we właściwym czasie dokonywana wymiana strun. W starych, zgranych strunach, występuje, spowodowane drganiami, zmęczenie materiału. Podczas strojenia muszą one być nadmiernie rozciągane podwyższając już i tak znaczne napięcie działające na dekę oraz powodując zanieczyszczenie gryfu i progów. Dobre struny wiolinowe wytrzymują około pół roku, podczas gdy struny basowe tracą wartość już po około 30-40 godzinach gry. Po upływie tego czasu struny owijane nie utrzymują stroju, a koszulka, obciążona stale w tych samych miejscach, ulega przetarciom, przez które wnika pot. Zdarzyć się może, także i w przypadku strun wysokiej klasy, iż niektóre z nich posiadają wady. Może się to objawiać słabszym dźwiękiem lub niestrojnością. Dlatego też poleca się sprawdzenie strun wiolinowych przed ich założeniem pod kątem ich równomiernego przekroju w następujący sposób: trzymając strunę za jeden koniec przeciągamy ją między palcami drugiej ręki - jeżeli luźny koniec struny skacze nieregularnie w różne strony, jest ona prawdopodobnie wadliwa . Należy wiedzieć, że w naciągach nylonowych najszybciej przecierają się metalowe „koszulki" na strunie (4), wobec tego dobrze jest zaopatrywać się, w miarę możliwości, w większy zapas tych strun. Struny nylonowe po założeniu na gitarę i nastrojeniu, wyciągają się przez kilka pierwszych dni i dają wtedy ostre, nieprzyjemne brzmienie, które jednak po ustaleniu się stroju ustępuje.
Marzeniem każdego gitarzysty jest granie na instrumentach mistrzowskich, tj. wykonanych ręcznie przez dobrych lutników. Niestety, gitary takie są bardzo drogie i przez to niedostępne dla większości grających. Przeważająca ilość będących w użyciu instrumentów pochodzi z produkcji fabrycznej. Zarówno wykonanie jak i walory brzmieniowe tych gitar nie odznaczają się wysoka jakością. Niektóre firmy lutnicze wypuszczają na rynek typ pośredni, pół fabryczny, o większej staranności wykonania i przystępnej cenie. Te właśnie instrumenty kwalifikuję się do użytku, szczególnie w początkowym okresie nauki. Na rynkach światowych liczą się gitary produkcji hiszpańskiej, niemieckiej, włoskiej, francuskiej, amerykańskiej, angielskiej, szwedzkiej, a ostatnio japońskiej.
Proces rozwojowy gitary trwał długo i był bardzo różnorodny. W XVI i XVII wieku różniące się między sobą modele gitary pochodzą z trzech krajów romańskich: Hiszpanii, Włoch i Francji. Modele te różniły się między sobą nie tylko kształtem pudła, ale i belkowaniem.
Za najdoskonalszy uznano model gitary stworzony w XIX wieku przez hiszpańskiego lutnika Antonio Torresa. Model ten służy do dziś za wzór w budownictwie gitar.
Do najczęściej spotykanych wad w budowie gitar należą:
a) Za duże oddalenie strun od gryfu, najczęściej z powodu zbyt wysokiego siodełka i podstawka, niekiedy na skutek wypaczenia się szyjki w przód, tj. w kierunku działania napiętych strun. Taki instrument jest twardy i szybko męczy, palce. Rzadziej zdarza się, że szyjka jest wygięta w stronę przeciwną - wtedy struny dotykają metalowych sztabek, co powoduje brzęczenie i uniemożliwia grę.
b) Zbyt wysokie i kanciaste sztabki ( prożki),
c) Zbyt wąski gryf i gruba, pół o szyjka.
d) Ciężko obracające się i zacinające śrubki w mechanizmie do naciągania strun.
Gitara musi być wykonana starannie. Na błędnie skonstruowanym instrumencie, z za wysokim podstawkiem, fałszywą menzurą i nieprawidłową szyjką, nawet najzdolniejszy i najbardziej muzykalny gitarzysta nie może dobrze grał.
Przy kupnie gitary należy:
1. Dokonać ogólnych oględzin instrumentu sprawdzając jakość montażu - czy wszystkie elementy są dobrze przyklejone, a płyty i boki niepopękane.
2. Sprawdzić, czy. belki w pudle rezonansowym gitary nie są odklejone. Czynimy to następująco: dłonią lewej ręki lekko przyciskamy wszystkie struny do gryfa (np. na wysokości VTI progu), aby wyeliminować ich brzmienie (rezonans), a zaokrąglonym palcem prawej ręki opukujemy górną płytę rezonansową oraz płytę dolna w miejscach, gdzie są przyklejone belki. W przypadku ich odklejenia usłyszymy charakterystyczny obrzęk, powstający na skutek obijania się odklejonej beleczki o drgającą płytę.
3. Szyjka powinna stanowić należyte oparcie dla kciuka lewej ręki, dlatego musi być lekko spłaszczona, a jej grubość łącznie z gryfem, nie powinna przekraczać 25mm. Dla zapewnienia odporności i wytrzymałości szyjki na działanie napiętych strun, w lepszych instrumentach wpuszcza się w jej wyżłobiony trzon masywną, sporządzoną z twardego drewna listwę. Tak wzmocniona szyjka wytrzymuje nacisk strun i nie wypacza się. Gryf na szyjce musi być idealnie prosty. Sprawdzamy to przybliżając instrument do oka i patrząc na gryf od strony podstawka w kierunku główki. W wypadku wygięcia szyjki, struny układają się nad gryfem na podobieństwo cięciwy łuku. Taki mankament powoduje niestrojność gitary oraz „twardość" w grze dla lewej ręki. Naprawa wypaczonej szyjki jest bardzo trudna. W gitarach produkcji fabrycznej częstą wadą jest nierównomierne dociśnięcie do gryfu metalowych sztabek (prożków), co powoduje obrzęki strun. Dlatego dobrze jest przegrać na każdej strunie gamę chromatyczną co najmniej do XII progu. Metalowe sztabki, które dzielą gryf na 19 progów, nie mogą być zbyt ostre, lecz łagodnie zaokrąglone tak, aby przesuwana po nich ręka nie odczuwała żadnych przeszkód. Z podziałem gryfu na progi oraz ustawieniem strun nad sztabkami więżę się zagadnienie stroju gitary. Niewłaściwe rozłożenie progów oraz zbytnie oddalenie strun od gryfu, względnie ich zbytnie zbliżenie, powoduje nieczystość stroju, a niekiedy brzęczenie strun.
4. Przy koncertowym modelu gitary szerokość gryfu powinna wynosić: przy siodełku 50-52mm, a na XII progu - 60-64mm. Długość menzury, tj. odcinka pustej struny od podstawka na strunniku do siodełka wynosi 63-66cm. Gitara koncertowa wg wzoru Torresa, ma menzurę o długości 65cm.
5. Wysokość strun od gryfu powinna wynosić: nad I progiem - ok. 2mm, a nad XII - 4 - 5mm.
6. Strunnik - tylko typu hiszpańskiego, przyklejony do górnej płyty. Jest to płaska deseczka o wysokości ok. 13 mm, z wywierconymi w niej równolegle do płyty otworkami o średnicy nieco większej od grubości strun. Przez te otworki przewleka się struny i umocowuje je za pomoce specjalnie wiązanych pętli.
7. Struny wyłącznie nylonowe.
8. Metalowy mechanizm do naciągania strun („maszynki") musi pracować lekko. Należy to sprawdzić pokręcając śrubkami aż do pełnego obrotu kółka zębatego.
Bardzo ważnym elementem jest dobór, właściwych dla danego instrumentu, strun nylonowych. Do delikatnej gitary powinno się dobierać struny cienkie, podczas gdy do bardziej masywnej - grubsze, silniejsze. W Polsce mamy aktualnie bardzo duży wybór strun do gitary produkcji zachodniej, wysokiej jakości np.: Savarezy, Dadario, Luthier, Augustiny, La Bella, GHS, Hanabach.
Ważnym zagadnieniem jest regularna, we właściwym czasie dokonywana wymiana strun. W starych, zgranych strunach, występuje, spowodowane drganiami, zmęczenie materiału. Podczas strojenia muszą one być nadmiernie rozciągane podwyższając już i tak znaczne napięcie działające na dekę oraz powodując zanieczyszczenie gryfu i progów. Dobre struny wiolinowe wytrzymują około pół roku, podczas gdy struny basowe tracą wartość już po około 30-40 godzinach gry. Po upływie tego czasu struny owijane nie utrzymują stroju, a koszulka, obciążona stale w tych samych miejscach, ulega przetarciom, przez które wnika pot. Zdarzyć się może, także i w przypadku strun wysokiej klasy, iż niektóre z nich posiadają wady. Może się to objawiać słabszym dźwiękiem lub niestrojnością. Dlatego też poleca się sprawdzenie strun wiolinowych przed ich założeniem pod kątem ich równomiernego przekroju w następujący sposób: trzymając strunę za jeden koniec przeciągamy ją między palcami drugiej ręki - jeżeli luźny koniec struny skacze nieregularnie w różne strony, jest ona prawdopodobnie wadliwa . Należy wiedzieć, że w naciągach nylonowych najszybciej przecierają się metalowe „koszulki" na strunie (4), wobec tego dobrze jest zaopatrywać się, w miarę możliwości, w większy zapas tych strun. Struny nylonowe po założeniu na gitarę i nastrojeniu, wyciągają się przez kilka pierwszych dni i dają wtedy ostre, nieprzyjemne brzmienie, które jednak po ustaleniu się stroju ustępuje.
