Dźwięki zapisujemy na pięciolinii za pomocą nut. Nuty piszemy: na liniach, pod nad oraz między liniami. Linie pięciolinii liczymy od dołu do góry.
W zapisie nutowym oprócz pięciolinii stosujemy linie dodane dolne oraz linie dodane górne. Linie dodane dolne liczymy od góry do dołu, linie dodane górne liczymy) od dołu do góry. (Fot. 1)
W muzyce gitarowej posługujemy się kluczem wiolinowym, inaczej zwanym kluczem g. Klucz wiolinowy mówi nam o tym, że na drugiej linii leży dźwięk g. Pisownia wszystkich pozostałych dźwięków pozostaje w ścisłym związku z dźwiękiem g. (Fot. 2)
Różnemu czasowi trwania dźwięków odpowiadają określone wartości nut: cała nuta. półnuta, ćwierćnuta, ósemka, szesnastka, trzydziestodwójka itd.
Cała nuta dzieli się na dwie półnuty; półnuta na dwie ćwierćnuty; ćwierćnuta na dwie ósemki itd.
Znaki określające milczenie, „muzyczną ciszę", nazywamy pauzami. Pod względem wartości, czyli czasu trwania, pauzy odpowiadają nutom. Na gitarze pauzy wykonu¬jemy tłumiąc struny palcami prawej ręki (najczęściej tymi, które uprze¬dnio wydobyły dźwięk). (Fot. 3)
Kropka umieszczona z prawej strony nuty lub pauzy przedłuża jej wartość o połowę. Przedłużenie wartości możemy również osiąg¬nąć łącząc łukiem dwie kolejne nuty jed¬nakowej wysokości. (Fot. 4)
Takt i oznaczenie taktowe
Powtarzające się regularnie w równych odstępach naturalne akcenty dzielą przebieg rytmiczny dźwięków na równe odcinki, w zapisie zwane taktami. Na pięciolinii takty są oznaczane pionowymi kreskami taktowymi.
Na początku zapisu nutowego umieszczone jest oznaczenie taktowe. Dolna cyfra określa, jaką wartość obraliśmy jako jednostkę miarową rytmu, zaś górna mówi nam, ile takich jednostek mieści się w każdym takcie. A więc: 3/4 przy kluczu oznacza, że w każdym takcie znajdują się trzy ćwierćnuty lub ich równowartość, na przykład: (Fot. 5).
Rozróżniamy takty proste, w skład których wchodzą dwie lub trzy jednostki metryczne(Fot. 6) oraz takty złożone, stanowiące sumę taktów prostych (Fot. 6).
W powyższym przykładzie zaznaczono znakiem > akcenty naturalne pojawiające się na mocnych częściach taktu. W zapisie nutowym utworów akcentów takich się nie zaznacza.
Repetycja i jej oznaczanie
Repetycją nazywamy powtórzenie fragmentu lub części utworu. Repetycję oznacza¬my w następujący sposób:
a) za pomocą znaków w postaci podwójnych łinii (zewnętrzna grubsza) z dwiema kropkami od strony wewnętrznej powtarzanego odcinka (Fot. 7)
b) za pomocą znaków lub słów: prima volta — pierwsze zakończenie przed powtórzeniem, secunda volta — drugie zakończenie, da capo (jeszcze raz), da capo al fine (od początku do końca), dal segno (grać do znaku, wym. senio), da capo al segno (jeszcze raz od początku aż do znaku) (Fot. 8)
Objaśnienie znaków (Fot. 9)
Układ dźwięków na chwytni do XII progu i rozmieszczenie ich na pięciolinii (Fot. 10)