Każdy wie, jak ważna jest precyzja nastrojenia gitary. Dlatego sporo uwagi należy poświęcić samej umiejętności strojenia.
Przede wszystkim należy podkreślić, że aby nastrojenie gitary wypadło dobrze, instrument musi być przystosowany do gry tak, jak zostało to wyjaśnione w lekcji pt: „Dobór instrumentu”.
Instrument, przed przystąpieniem do strojenia, powinien mieć temperaturę pomieszczenia, w jakim będzie używany. W przeciwnym razie struny przystosowując swoją temperaturę do temperatury powietrza, będą zmieniały siłę naciągu, a co za tym idzie i intonację. Dzieje się tak, ponieważ struny mają duży współczynnik rozszerzalności i kurczliwości. Należy pamiętać, że struna zimna jest skurczona, a więc bardziej napięta, a co za tym idzie, daje dźwięk wyższy. Struna ciepła jest rozszerzona, mniej na¬ciągnięta, a więc daje dźwięk niższy. Trzeba to wszystko mieć na uwadze szczególnie w zimie. Strojenie z poprawką na „dojście" do właściwej temperatury nie zdaje egzaminu, ponieważ struny w różnym stopniu reagują na zmiany.
Należy uważać również, aby na instrument podczas gry nie padały promienie słoneczne. Przy grze w mocnych światłach reflektorów, przed graniem należy ogrzać instrument, zostawiając go na kilka minut w światłach. Trzeba również uważać, aby zmiany temperatury nie były dla gitary zbyt gwałtowne. Gdy zapobiegniemy zmianom temperatury instrumentu podczas gry, unikniemy rozstrajania się gitary.
Przystępując do strojenia, należy pamiętać o tym, że dźwięki o barwie ciemnej sprawiają wrażenie niższych niż w rzeczywistości, a dźwięki o barwie jasnej - wyższych. Dlatego lepiej stroić gitarę z ustawioną taką barwą, z jaką później będzie wykorzystywana.
Muszę dodać, że struny powinny być jak zwykle czyste i wolne od zabrudzeń.
Właściwie każdy gitarzysta ma inny sposób sprawdzania stroju swojego instrumentu. Sposobów tych jest bardzo dużo, ponieważ można porównywać wszystkie dźwięki na wszystkich strunach.
Będziemy omawiali strój włoski. Przykład pokazuje, jak strój wygląda na pięciolinii(rys.1).
Przy okazji wyjaśniam, że gitara jest instrumentem transponującym o oktawę w dół. Znaczy to, że nuty napisane np. na fortepian - na gitarze będą brzmiały o oktawę niżej. Dlatego zapis nutowy przeznaczony na gitarę jest o oktawę wyższy.
Strojenie gitary
Sposób pierwszy
Elementarną i niezbyt dokładną metodę strojenia podają niemal wszystkie podręczniki do nauki gry. Polega ona na nastrojeniu struny E-1 na właściwy ton (do a1 wydobytego z kamertonu (fot. 1) lub z innego instrumentu dostrajamy strunę E-1 dociśniętą w V pozycji), a następnie na porównywaniu i dostrajaniu dźwięków sąsiednich, niższych strun odpowiadających dźwiękom pustych strun wyższych. Tak więc porównujemy dźwięk pustej struny E-1 z dźwiękiem e1 zagranym na strunie H-2 w pozycji V i dostrajamy strunę H-2.
Następnie kolejno:
porównujemy dźwięk pustej struny H-2 z dźwiękiem h wydobytym na strunie G-3 w pozycji IV,
porównujemy dźwięk pustej struny G-3 z dźwiękiem g wydobytym na strunie D-4 w pozycji V,
porównujemy dźwięk pustej struny D-4 z dźwiękiem d wydobytym na strunie A-5 w pozycji V,
porównujemy dźwięk pustej struny A-5 z dźwiękiem A wydobytym na strunie E-6 w pozycji V, dostrajając zawsze niższą strunę(rys.2).
Sposób drugi
Sposób ten można ułatwić przez nastrojenie na początku, lub zaraz po strunie e-1 struny E-6. Nastrojenie struny E-6 porównujemy do dźwięku pustej struny E-1 za pomocą flażoletu na strunie E-6 w pozycji V (rys.3).
Stroimy następnie gitarę poczynając od struny A-5, a więc:
porównujemy dźwięk A na strunie E-6 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny A-5, którą dostrajamy,
porównujemy dźwięk D na strunie A-5 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny D-4, którą dostrajamy,
porównujemy dźwięk g na strunie D-4 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny G-3, którą dostrajamy,
porównujemy dźwięk h na strunie G-3 w pozycji IV z dźwiękiem pustej struny H-2, którą dostrajamy,
sprawdzamy dźwięk e na strunie H-2 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny E-1, który powinien być tej samej wysokości. Jeśli nie jest, znaczy to, że strojenie przeprowadzone było niedokładnie i trzeba je powtórzyć.
Jak widać, sposób ten różni się od podanego poprzednio odwróconą kolejnością strojenia strun. Na tym właśnie polega ułatwienie, bo dzięki temu dostrajamy strunę pustą, która może brzmieć w trakcie podwyższania lub obniżania jej stroju. Jest to ważne, ponieważ nie robiąc tego „na ślepo", możemy bez wielokrotnych prób wyrównać wysokość brzmienia pustej struny do dźwięku zagranego poprzednio na innej strunie.
Jeśli chcemy dokładniej sprawdzić nastrojenie poszczególnych strun, możemy to zrobić nie używając strun pustych. Porównujemy np.:
dźwięk g zagrany na strunie E-l w pozycji III z dźwiękiem g wydobytym na strunie H-2 w pozycji VIII,
dźwięk d zagrany na strunie H-2 w pozycji III z dźwiękiem d wydobytym na strunie G-3 w pozycji VII,
dźwięk b zagrany na strunie G-3 w pozycji III z dźwiękiem b wydobytym na strunie D-4 w pozycji VIII,
dźwięk f zagrany na strunie D-4 w pozycji III z dźwiękiem f wydobytym na strunie A-5 w pozycji VIII,
dźwięk C zagrany na strunie A-5 w pozycji III z dźwiękiem C wydobytym na strunie E-6 w pozycji VIII
i na koniec sprawdzamy struny skrajne - E-1 i E-6, czy. podwójna oktawa jest czysta. W nawiasie należy dodać, że w tym wypadku numer pozycji nie określa położenia dłoni, a jedynie miejsce dociśnięcia struny. Tutaj w wyższych pozycjach wygodniej jest operować palcem 4.
Strojniki elektroniczne
Istnieją specjalne aparaty, dzięki którym można nastroić instrument obserwując wskaźniki reagujące na wysokość dźwięków. Są to bardzo precyzyjne urządzenia umożliwiające nastrojenie gitary bardzo dokładnie.
Chciałbym jeszcze dodać, że w wypadku gdy musimy dostroić gitarę do instrumentu, który ma pewne odchylenia od stroju a1 = 440 Hz, możemy skorzystać z kalibracji, którą większość tych urządzeń posiada. To znaczy, że w praktyce możemy nastroić gitarę w przedziale od 438 do 445 Hz. Należy wspomnieć, że gitara mimo właściwej konserwacji miewa często pewne minimalne odchylenia w stroju. Może to być to winą wadliwego kompletu strun. Odchylenia te zostają pod koniec eksploatacji strun. Powinniśmy na to reagować wymianą strun na nowe.
Przede wszystkim należy podkreślić, że aby nastrojenie gitary wypadło dobrze, instrument musi być przystosowany do gry tak, jak zostało to wyjaśnione w lekcji pt: „Dobór instrumentu”.
Instrument, przed przystąpieniem do strojenia, powinien mieć temperaturę pomieszczenia, w jakim będzie używany. W przeciwnym razie struny przystosowując swoją temperaturę do temperatury powietrza, będą zmieniały siłę naciągu, a co za tym idzie i intonację. Dzieje się tak, ponieważ struny mają duży współczynnik rozszerzalności i kurczliwości. Należy pamiętać, że struna zimna jest skurczona, a więc bardziej napięta, a co za tym idzie, daje dźwięk wyższy. Struna ciepła jest rozszerzona, mniej na¬ciągnięta, a więc daje dźwięk niższy. Trzeba to wszystko mieć na uwadze szczególnie w zimie. Strojenie z poprawką na „dojście" do właściwej temperatury nie zdaje egzaminu, ponieważ struny w różnym stopniu reagują na zmiany.
Należy uważać również, aby na instrument podczas gry nie padały promienie słoneczne. Przy grze w mocnych światłach reflektorów, przed graniem należy ogrzać instrument, zostawiając go na kilka minut w światłach. Trzeba również uważać, aby zmiany temperatury nie były dla gitary zbyt gwałtowne. Gdy zapobiegniemy zmianom temperatury instrumentu podczas gry, unikniemy rozstrajania się gitary.
Przystępując do strojenia, należy pamiętać o tym, że dźwięki o barwie ciemnej sprawiają wrażenie niższych niż w rzeczywistości, a dźwięki o barwie jasnej - wyższych. Dlatego lepiej stroić gitarę z ustawioną taką barwą, z jaką później będzie wykorzystywana.
Muszę dodać, że struny powinny być jak zwykle czyste i wolne od zabrudzeń.
Właściwie każdy gitarzysta ma inny sposób sprawdzania stroju swojego instrumentu. Sposobów tych jest bardzo dużo, ponieważ można porównywać wszystkie dźwięki na wszystkich strunach.
Będziemy omawiali strój włoski. Przykład pokazuje, jak strój wygląda na pięciolinii(rys.1).
Przy okazji wyjaśniam, że gitara jest instrumentem transponującym o oktawę w dół. Znaczy to, że nuty napisane np. na fortepian - na gitarze będą brzmiały o oktawę niżej. Dlatego zapis nutowy przeznaczony na gitarę jest o oktawę wyższy.
Strojenie gitary
Sposób pierwszy
Elementarną i niezbyt dokładną metodę strojenia podają niemal wszystkie podręczniki do nauki gry. Polega ona na nastrojeniu struny E-1 na właściwy ton (do a1 wydobytego z kamertonu (fot. 1) lub z innego instrumentu dostrajamy strunę E-1 dociśniętą w V pozycji), a następnie na porównywaniu i dostrajaniu dźwięków sąsiednich, niższych strun odpowiadających dźwiękom pustych strun wyższych. Tak więc porównujemy dźwięk pustej struny E-1 z dźwiękiem e1 zagranym na strunie H-2 w pozycji V i dostrajamy strunę H-2.
Następnie kolejno:
porównujemy dźwięk pustej struny H-2 z dźwiękiem h wydobytym na strunie G-3 w pozycji IV,
porównujemy dźwięk pustej struny G-3 z dźwiękiem g wydobytym na strunie D-4 w pozycji V,
porównujemy dźwięk pustej struny D-4 z dźwiękiem d wydobytym na strunie A-5 w pozycji V,
porównujemy dźwięk pustej struny A-5 z dźwiękiem A wydobytym na strunie E-6 w pozycji V, dostrajając zawsze niższą strunę(rys.2).
Sposób drugi
Sposób ten można ułatwić przez nastrojenie na początku, lub zaraz po strunie e-1 struny E-6. Nastrojenie struny E-6 porównujemy do dźwięku pustej struny E-1 za pomocą flażoletu na strunie E-6 w pozycji V (rys.3).
Stroimy następnie gitarę poczynając od struny A-5, a więc:
porównujemy dźwięk A na strunie E-6 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny A-5, którą dostrajamy,
porównujemy dźwięk D na strunie A-5 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny D-4, którą dostrajamy,
porównujemy dźwięk g na strunie D-4 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny G-3, którą dostrajamy,
porównujemy dźwięk h na strunie G-3 w pozycji IV z dźwiękiem pustej struny H-2, którą dostrajamy,
sprawdzamy dźwięk e na strunie H-2 w pozycji V z dźwiękiem pustej struny E-1, który powinien być tej samej wysokości. Jeśli nie jest, znaczy to, że strojenie przeprowadzone było niedokładnie i trzeba je powtórzyć.
Jak widać, sposób ten różni się od podanego poprzednio odwróconą kolejnością strojenia strun. Na tym właśnie polega ułatwienie, bo dzięki temu dostrajamy strunę pustą, która może brzmieć w trakcie podwyższania lub obniżania jej stroju. Jest to ważne, ponieważ nie robiąc tego „na ślepo", możemy bez wielokrotnych prób wyrównać wysokość brzmienia pustej struny do dźwięku zagranego poprzednio na innej strunie.
Jeśli chcemy dokładniej sprawdzić nastrojenie poszczególnych strun, możemy to zrobić nie używając strun pustych. Porównujemy np.:
dźwięk g zagrany na strunie E-l w pozycji III z dźwiękiem g wydobytym na strunie H-2 w pozycji VIII,
dźwięk d zagrany na strunie H-2 w pozycji III z dźwiękiem d wydobytym na strunie G-3 w pozycji VII,
dźwięk b zagrany na strunie G-3 w pozycji III z dźwiękiem b wydobytym na strunie D-4 w pozycji VIII,
dźwięk f zagrany na strunie D-4 w pozycji III z dźwiękiem f wydobytym na strunie A-5 w pozycji VIII,
dźwięk C zagrany na strunie A-5 w pozycji III z dźwiękiem C wydobytym na strunie E-6 w pozycji VIII
i na koniec sprawdzamy struny skrajne - E-1 i E-6, czy. podwójna oktawa jest czysta. W nawiasie należy dodać, że w tym wypadku numer pozycji nie określa położenia dłoni, a jedynie miejsce dociśnięcia struny. Tutaj w wyższych pozycjach wygodniej jest operować palcem 4.
Strojniki elektroniczne
Istnieją specjalne aparaty, dzięki którym można nastroić instrument obserwując wskaźniki reagujące na wysokość dźwięków. Są to bardzo precyzyjne urządzenia umożliwiające nastrojenie gitary bardzo dokładnie.
Chciałbym jeszcze dodać, że w wypadku gdy musimy dostroić gitarę do instrumentu, który ma pewne odchylenia od stroju a1 = 440 Hz, możemy skorzystać z kalibracji, którą większość tych urządzeń posiada. To znaczy, że w praktyce możemy nastroić gitarę w przedziale od 438 do 445 Hz. Należy wspomnieć, że gitara mimo właściwej konserwacji miewa często pewne minimalne odchylenia w stroju. Może to być to winą wadliwego kompletu strun. Odchylenia te zostają pod koniec eksploatacji strun. Powinniśmy na to reagować wymianą strun na nowe.
