Przyimek na łączy się z nazwami terytoriów niesamodzielnych, w tym również dzielnic miast, natomiast przyimek w – z nazwami terytoriów samodzielnych (kontynentów, państw, miejscowości). Powiemy więc: mieszkam na Czarnowie, na Herbach, na Szydłówku, na Ślichowicach, ale: w Europie, w Polsce, w Kielcach. Zasada ta ma jednak charakter ogólnej wskazówki, od której istnieją wyjątki. Używamy przecież konstrukcji w Śródmieściu, a nie na Śródmieściu (jeśli jest to nazwa dzielnicy, stosujemy dużą literę – Śródmieście; jeżeli jest to zwyczajowe określenie centralnej części miasta, używamy litery małej – śródmieście). Problem powstaje w sytuacji, w której terytorium kiedyś samodzielne (wieś, miasteczko) zostaje włączone w obręb większego miasta i staje się jego częścią. Wówczas możemy stosować oba przyimki, np. w Wilanowie lub na Wilanowie (podobnie – jechać do Wilanowa albo na Wilanów). Konstrukcje z przyimkiem na Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN uznaje za rzadkie, ale poprawne.
Podobnie jest w odniesieniu do nazwy Białogon. Przez długi czas była to wieś, a pierwszy zapis źródłowy wymieniający tę nazwę pochodzi z 1565 roku. W 1966 roku Białogon został włączony do Kielc i odtąd jest dzielnicą miasta. Zapewne im starszy mieszkaniec Kielc, tym większe prawdopodobieństwo, że użyje połączenia w Białogonie, do którego był przez lata przyzwyczajony. Młodsi mieszkańcy stolicy województwa świętokrzyskiego prawdopodobnie posłużą się konstrukcją na Białogonie. Obie formy należy uznać za poprawne. Pobodnie – jadę do Białogonu lub na Białogon.
Warto również dodać, że w dopełniaczu ta nazwa może przybierać dwie końcówki: -u albo -a (Białogonu lub Białogona). Tylko od zwyczaju językowego kielczan zależy, która z tych form będzie dominująca.
Porad językowych udziela prof. dr hab. Marek Ruszkowski – językoznawca, autor ponad 230 publikacji, w tym 12 książek, pracownik naukowy Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, rzeczoznawca podręczników szkolnych Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Pytania do prof. Marka Ruszkowskiego prosimy przesyłać na adres: pik@wdk-kielce.pl (w tytule prosimy zaznaczyć „Porady językowe”).